Organizacja pracy

Warsztaty Terapii Zawodowej

Warsztaty Terapii Zawodowej dla osób z Autyzmem działają od końca grudnia 2006 roku. „Nie wszyscy uczestnicy Warsztatu są osobami z Autyzmem, ale wszyscy terapeuci Warsztatu ukończyli w ramach ogólnopolskiego projektu Akademia Autyzm podyplomowe studium bazowe i specjalistyczne z zakresu specyfiki pracy z osobami z Autyzmem.” - tak pisaliśmy w chwili powstania Warsztatów. Dziś obejmujemy wsparciem znacznie więcej osób, zatrudniamy też więcej terapeutów. Nie wszyscy ukończyli ww studium, ale wszyscy pracujemy zgodnie ze standardami wypracowanymi przez Komisję ds. Etyki przy Porozumieniu Autyzm-Polska.

Warsztaty Terapii Zajęciowej
- w zajęciach Warsztatu uczestniczy 30 osób w 7 pracowniach z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej:

1. pracownia komunikacji społecznej
2. pracownia życia codziennego
3. pracownia poligraficzno-graficzna
4. pracownia komputerowo-informatyczna
5. pracownia
6. pracownia sztuki użytkowej
7. pracownia zaradności życiowej

Warsztat zajmuje powierzchnię ok. 341,66m kwadratowych w dwukondygnacyjnym budynku całkowicie dostosowanym do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Oprócz pracowni posiadamy 2 szatnie i 5 toalet, w tym 2 dostosowane do potrzeb OZN. Zatrudniamy 7 terapeutów, 1 psychologa, rehabilitanta oraz spec. ds tożsamości płciowej i seksualności OZN.

więcej:

Obecnie zajęcia w Warsztacie odbywają się w siedmiu pracowniach. Rodzaj pracowni został tak zaprojektowany, by poprzez prace w nich można było realizować w sposób praktyczny zarówno ścieżkę „przywracania i podtrzymywania” kompetencji zawodowych jak i społecznych - tych zarówno w sferze włączania do życia społecznego w szerszym rozumieniu oraz węższym – usytuowanym na poziomie codziennych czynności niezbędnych do samodzielnego życia. Ważnym również było tu, by możliwość pracy miały u nas osoby nie tylko o różnych zainteresowaniach/predyspozycjach ale i różnym poziomie funkcjonowania. I tak zostały utworzone: pracownia komputerowo-informatyczna, poligraficzno-graficzna, pracownia artystyczna-rzemiosł różnych, sztuki użytkowej oraz pracownia życia codziennego, zaradności życiowej i komunikacji społecznej,
W chwili obecnej w zajęciach Warsztatu uczestniczy 30 osób, na to mamy 7 etatów terapeuty zajęciowego , 1 etatu psychologa, i jeden etat dzielony – administracyjno-kierowniczy. współpracujemy również z rehabilitantem i seksuologiem. Na terenie Warsztatu posiadamy 8 pomieszczeń przeznaczonych dla potrzeb zajęć terapeutycznych w tym: 2 pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia z zakresu umiejętności społecznych, a które w czasie przerw pełnią rolę pomieszczeń klubowych, 6 pracowni kierunkowych i tzw. pokój aktywności ruchowej: pomieszczenie, w którym zależnie od potrzeb uczestnicy mają możliwość spędzania czasu w izolacji od grupy, w czasie przerw lub w innych momentach w ciągu dnia, jeśli tego potrzebują, na dostępnej tam aktywności ruchowej (stepper, rower stacjonarny itp.). Poza tym dysponujemy jeszcze pomieszczeniem biurowym, socjalnym i dwoma szatniami.

Uczestnicy Warsztatu pracują w sześciu grupach. Każda grupa przydzielona jest jednej pracowni na okres 3 miesięcy. Po to, by zajęcia z zakresu komunikacji i umiejętności społecznych prowadzone były w sposób ciągły, zajęcia w tej pracowni odbywają się przez cały czas w wybranych godzinach zajęć dla poszczególnych grup. Plusów takiego rozwiązania jest kilka: po pierwsze, pozwoliło nam to na opracowanie planu zajęć z komunikacji, umiejętności społecznych i treningu ekonomicznego z zachowaniem ciągłej struktury w toku rocznym, a nie trzymiesięcznym. Ponieważ terapeuta odpowiedzialny za tę pracownię nie jest obciążony w sposób stały, może wspomagać w zajęciach pozostałych terapeutów, jeśli plan pracy, lub poziom grupy przy danych zajęciach tego wymaga. Również pozostali terapeuci w czasie, gdy ich grupa uczestniczy w zajęciach z zakresu komunikacji (zależnie od podpoziomu grupy) mogą brać udział w tych zajęciach lub wspomagać terapeutów w innych pracowniach. Dzięki takiej strukturze zyskujemy nie tylko możliwość wsparcia terapeutycznego w zajęciach, które tego wymagają ale i posiadania dodatkowego pomieszczenia wolnego w danym momencie zajęć grupowych.

Ważną formą pracy jest tzw. Trening ekonomiczny. W budżecie warsztatu na każdego uczestnika zarezerwowana jest miesięcznie stała suma pieniędzy. Nie jest wysoka, jednak dla części naszych podopiecznych są to pierwsze pieniądze otrzymane do własnej dyspozycji, „zapracowane”. Jedna trzecia tej sumy wypłacana jest w wymiarze złotówki za każdy dzień pracy. Odliczana, gdy uczestnik wykorzysta już przysługującą mu pule urlopu „płatnego” , nie ma zwolnienia lekarskiego i wypisuje wniosek o „urlop bezpłatny”. Następna cześć stanowi materiał pracy terapeutycznej, uczestnicy uczą się wydawać, liczyć pieniądze, szacować, planować, zapisywać wydatki, itp. Suma ta może być jednak wypłacana, o ile wysokie funkcjonowanie danej osoby nie wymaga tego rodzaju treningu. Trzecia część przeznaczana jest na wspólne działania służące „rehabilitacji społecznej i kulturalnej”, o ich przeznaczeniu decyduje cała grupa.

Plan i program pracy Warsztatu oparty jest o tzw. IPR’y – plany rehabilitacji opracowywane indywidualnie dla każdego z uczestników na podstawie ofert poszczególnych pracowni. IPRiT obejmuje zajęcia we wszystkich pracowniach z nałożonym na to programem zajęć z zakresu komunikacji i umiejętności społecznych. Ocena indywidualnych postępów rehabilitacji i terapii dokonywana jest regularnie, dając możliwość zespołowi doprecyzowania planów pracy w każdej z pracowni w zależności od potrzeb, możliwości i charakteru pracy poszczególnych uczestników.

IPR’y uczestników realizowane są w oparciu o tygodniowe plany pracy. Każda z pracowni ma tworzony (opracowywany) plan w odrębny sposób związany z jej charakterem pracy. I tak pracownia artystyczna opiera swój plan na rodzaju tworzywa, którym pracuje:, mamy więc tu dzień gipsu, dzień papieru, itp…, lub podporządkowuje prace zamówieniom np. wykonując ozdoby świąteczne; pracownia poligraficzno-graficzna współpracuje z pracownią komputerową i całym Warsztatem realizując jej zlecenia. Współpracuje również z Pracownią Poligraficzną (p.działalność gospodarcza fundacji) pomagając w realizacji zleceń: np. laminowanie, kompletowanie dokumentów itp. realizując tym samym trening pracy. Są to zajęcia fakultatywne, nieobowiązkowe i dodatkowo motywowane tzw. funduszem pracy. Pracownia komputerowa realizuje z kolei zlecenia zewnętrzne i wewnętrzne ucząc praktycznego zastosowania umiejętności tam nabywanych. Bardzo jest ważne, by wszystkie działania miały wymiar praktyczny i ich celowość nie budziła wątpliwości. Dlatego tak istotny jest system realizacji zleceń, które Warsztat może podjąć. Wewnętrznych – służących funkcjonowaniu Warsztatu (takich jak: tworzenie instrukcji pracy, dzienników pracy, druk legitymacji komunikacyjnych, wyszukiwanie informacji w Internecie opracowywanie ich i druk (dla potrzeb prowadzonych zajęć), przepisywanie i druk planów pracy, itp., i zewnętrznych (zlecanych okazjonalnie – np. kserowanie, laminowanie, szycie woreczków z grochem, wykonywanie kartek świątecznych, kalendarzy, wizytówek, itp..). Zlecenia wewnętrzne wpisane są z reguły strukturę pracy Warsztatu, te zewnętrzne z reguły ją zaburzają. Wymagają bowiem przerwania zaplanowanych działań i realizacji zlecenia. Dla nas stanowi to dodatkowy aspekt „terapeutyczny” ucząc nie tylko pracy w strukturze ale i konieczności wyjścia poza nią. Zlecenia takie są płatne, uczestnicy pracujący nad ich wykonaniem mogą być więc motywowani do pracy dodatkowymi środkami finansowymi. Warsztat przyjmując zlecenie do realizacji musi dokonać jego oceny pod względem czasu pracy, zużycia materiałowego i kosztów pracy. Oczywiście wstępna ocena dokonywana jest przez terapeutów, nie wszystko jesteśmy w stanie wykonać, jeśli jednak zlecenie zostanie przyjęte, opracowanie go, w miarę możliwości, dokonywane jest wspólnie z uczestnikami, stanowiąc kolejny etap kształcenia kompetencji zawodowych.

Ocena czasu potrzebnego do wykonania danej czynności , jak i zaplanowanie pracy, rozplanowanie jej w czasie jest rzeczą bardzo trudną dla naszych uczestników. By pomóc im opanować „czas” wprowadzone zostały dzienniki pracy (nazywane codzienni kami) wypełniane pod koniec dnia zajęć, nie zdawaliśmy sobie sprawy jak trudno jest czasem przypomnieć sobie działania tych kilku godzin, które zresztą wiszą opisane w każdej pracowni.

Dzienniki służą również do pracy nad emocjami, w codziennym podsumowaniu dnia każdy pytany jest o wrażenia, o to, czy zadowolony jest ze swojej pracy w tym dniu, czy tez nie. Co mu się podobało, a co – nie.

Kolejnym elementem służącym zarówno do pracy w wymiarze podstawowym – na poziomie uczenia pisania, redagowania i komputerowego składania tekstu jest warsztatowa gazetka wydawana w trybie miesięcznym. Zawiera dział wydarzeń i ważnych dat, wywiady z gośćmi i uczestnikami Warsztatu, teksty i wypowiedzi uczestników nt. ich zainteresowań. W ostatnim numerze pojawiła się nawet pierwsza próba felietonu.., I oczywiście konkursy, zagadki i dowcipy, wspólnie wyszukiwane na internetowych stronach w czasie zajęć pracowni komputerowej.. ostatnia strona zawiera twórczość własną uczestników warsztatu. Gazetka zarówno jako gotowy produkt i jak i w fazie „produkcji” cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. Pozwala też utrwalić bardzo wiele z efektów zajęć nad komunikacją społeczną…

Wymiar czasu pracy w Warsztacie odpowiada czasowi pracy, jaki obowiązuje osoby z orzeczoną niepełnosprawnością. Jest to również jeden z elementów mających pomóc wypracować kompetencje zawodowe. Do regulaminu obowiązującego w Warsztacie wprowadziliśmy również pozostałe elementy zapisane w kodeksie pracy dla tej grupy, a więc: 2 półgodzinne przerwy, odpowiedni system urlopów i zwolnień (wypisywanie wniosków urlopowych), możliwość indywidualnego toku pracy(jeśli stan zdrowia tego wymaga, konieczność podpisania listy obecności, itd.

Zajęcia odbywają się w toku grupowym lub indywidualnym. Przeważnie grupowym.., oprócz zajęć realizujących plan pracy, wprowadzone zostały konsultacje psychologiczne, zajęcia z rehabilitantem i seksuologiem. Te mogą mieć dwojaki charakter i formę: stanowią formę pracy terapeutycznej, gdy taka potrzeba jest zgłoszona czy zauważona przez zespół, lub na wniosek danego uczestnika - wtedy przybierają formę rodzaju konsultacji.

Struktura dnia pracy została oparta na stałych przerwach i utworzonych między nimi panelach zajęć. 7 godzin zajęć/pracy dziennie jest długim okresem. I co oczywiste, trudno się spodziewać,by praca w pełnym, siedmiogodzinnym wymiarze była możliwa dla tej grupy osób. Gdy jednak ten czas zostanie poddany strukturze stałego planu, staje się to o wiele łatwiejsze. A przerwa, czego przecież jesteśmy świadomi, jest „przerwą” jedynie w ciągu danych zajęć, a nie w dniu pracy. W tym czasie bowiem odbywa się to, co w IPR’ach określone jest jako rehabilitacja społeczna/nauka samodzielności realizowana poprzez: konieczność przygotowania sobie posiłku, zorganizowania czasu „wolnego”, zapełnienia go czymś, gdy herbata zostanie wypita, kanapka czy jabłko zjedzone.. Dla zespołu terapeutów czas przerwy (zwłaszcza obiadowej, trwającej 45 minut) jest często bardziej intensywnym czasem pracy niż panelowe zajęcia w pracowniach. Ten czas czuwania nazywamy dyżurami, i zespół wymienia się pracowniami, by inicjować zajęcia uspołeczniające w tym tzw. czasie wolnym: podtrzymywać rozmowę, i usuwać się, gdy jakimś cudem rozmowa zaczyna się „toczyć”. Trzeba przyznać, że tych „cudów” zdarza się coraz więcej, i tak gdy w początkowym okresie działania Warsztatu czas przerwy w pracowni komunikacyjnej oznaczał ciszę, teraz coraz słychać gwar, i widać próby wspólnych działań…, Organizacja czasu wolnego, samodzielne inicjowanie działań, jak wiemy często należy do jednych z najtrudniejszych aktywności naszych podopiecznych.

Podsumowując: podstawową strukturą organizującą pracę jest struktura dzienna-3 panele zajęc,2 przerwy, panel trzeci (jak widać) jest najkrótszy, zmęczenie pod koniec dnia jest już wyczuwalne, stała pozycja zajęć nazywana podsumowaniem dnia daje pozór wcześniejszego kończenia pracy, w rezultacie przechodzi tylko ona na inny poziom rehabilitacji. Na plan dzienny nałożona jest struktura tygodniowa, na nią miesięczna, i kwartalna, wreszcie roczna zakończona oceną okresową, dwuletnia, i…, na razie staramy się myśląc o tym stale nie myśleć o tym w ogóle, co będzie za trzy lata, gdy okres pobytu w Warsztacie powinien ulec ostatecznej weryfikacji. Struktura roczna oparta jest w dużym stopniu o kalendarz i tę regulację wydarzeń, która z niego wynika. A więc okresy świąteczne, zimowe, wiosenne, letnie, dni związane z rocznicami kolejnych urodzin uczestników (i terapeutów), andrzejkami, czy innymi wydarzeniami jak: wystawy, przedstawienia, wycieczki, czy wyprawy do kina, teatru..
Niestety na te działania, tak bardzo istotnie z punktu widzenia rehabilitacji społecznej, coraz częściej brakuje nam czasu w takim wymiarze, jakim nauka świata zewnętrznego nawet w bardzo ograniczonym zakresie go wymaga. w ramach godzin pracy Warsztatu, oczywiście.